vrijdag 3 december 2021
Ruim 1,2 miljoen Nederlanders hebben diabetes. Iedere week stijgt dat aantal met duizend mensen. Van de wereldwijde zorguitgaven komt 10% voort uit diabetes en de directe gevolgen ervan. Een glucosesensor helpt mensen met diabetes grip te krijgen op hun ziekte en verdere zorgproblemen te voorkomen, maar is niet voor iedereen toegankelijk.
Veel mensen met diabetes leven in slechtere gezondheid dan nodig is. De Delftse startup Sensible wil deze situatie doorbreken door een nieuwe glucosesensor te introduceren: idi. Om dit te bewerkstelligen, ontving het een voucher van het innovatieprogramma ZorgTech.
Met het gezamenlijke programma ZorgTech stimuleren Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), Medical Delta, TNO, de provincie Zuid-Holland en InnovationQuarter innovatie in de gezondheidszorg. Het programma stelt Sensible in staat om glucosesensor idi onder zowel zorgverleners als gebruikers te testen en een klinische trial onder zwangerschapsdiabetici uit te voeren. In het project wordt samengewerkt met het Reinier Medisch Diagnostisch Centrum en Delft eHealth.
Waarom gebruikt niet iedereen met diabetes een glucosesensor?
Pieter van Herpt heeft diabetestype-I en leeft al negentien jaar met diabetes. Hij vindt het een terechte vraag. “Er zijn verschillende type sensoren. Niet iedere sensor is accuraat genoeg, vingerprikken is meer betrouwbaar, maar wel veel gedoe. De belangrijkste reden is denk ik dat niet alle sensoren worden vergoed (zie Sensorvergoeding) en niet iedereen dezelfde soort diabetes heeft en in aanmerking komt voor vergoeding. Dat maakt de oplossing voor sommige personen met diabetes onbetaalbaar. Daarnaast weet niet iedereen welke mogelijkheden er zijn. Behandelaars hebben soms beperkt ervaring met hulpmiddelen, waardoor het zomaar zo kan zijn dat iemand enkel wordt geïnformeerd over een bepaalde insulinepomp als hulpmiddel.”
“Pas een jaar geleden nadat ik op eigen initiatief ben gaan werken met een closed loop systeem waarbij een verbinding tussen mijn insulinepomp en glucosesensor wordt gemaakt, kwam ik erachter hoe slecht ik al; achttien jaar sliep door mijn diabetes. Mijn leven is nu zoveel aangenamer. Ik heb meer energie, kan veel gemakkelijker sporten en eten zonder daar compleet van uit balans te raken.”
“Ik heb mijn verzekeraar twee jaar lang om een continue glucosemeter gevraagd. Door gebrek aan inzicht heb ik meerdere dagen in het ziekenhuis gelegen. Voor de kosten daarvan had ik ook een sensor kunnen hebben.”
Wat is er zo bijzonder aan de idi van Sensible?
Er bestaan al allerlei glucosesensoren. Waarom denkt Sensible dan toch met een sensor verschil te kunnen maken? Tim Bruines, co-founder bij Sensible legt uit dat er een verschil is tussen Flash Glucose Meters (FGM’s) en Continue Glucose Meters (CGM’s). De idi is een CGM. Daarvan zijn er veel minder op de markt. Doordat de CGM continu de glucosewaarden beschikbaar stelt, heb je direct de benodigde informatie ter beschikking en niet op afroep.
Van Herpt: “Trends zijn veel belangrijker dan momentopnames. Je ziet een hoge waarde, maar misschien ben je al aan het zakken. Door continue metingen en alarmen, kun je veel sneller acteren dan bij achteraf uitlezen. Doordat ik goed ingesteld ben, zie ik mijn behandelteam nu twee keer per jaar in plaats van vier keer per jaar.”
Bruines legt uit hoe idi verschilt van andere CGM’s: “Idi werkt met micronaalden en is pijnloos en veel kleiner dan andere sensoren. Daarnaast hebben we bij idi geïnvesteerd in technologieën waarmee deze sensoren voor een sterk verminderde gebruikersprijs op de markt kan komen.”
“Veel elektronische onderdelen van idi zijn herbruikbaar en oplaadbaar, alleen de micronaald hoeft vervangen te worden. Dat is beter voor het milieu en dit maakt de sensor goedkoper dan andere oplossingen.”
“Het belangrijkste onderscheid van idi met andere sensoren is dat we de sensordata met een veilige koppeling via de cloud beschikbaar kunnen stellen aan ieder platform, instantie of apparaat naar keuze. Denk aan een smartwatch, insulinepomp, voedingsapp, behandelteam of apotheek.”
Bestaande CGM’s bieden alleen een gesloten systeem aan waarbij slechts met een kleine selectie aan platforms en door de productaanbieder gekozen ‘devices’ verbonden kan worden. Van Herpt: “Dit is waar ik zo enthousiast over ben. Er kan technologisch al zo veel, maar de toepassing van deze innovatie voor de massa blijft achter. Een open systeem zal innovatieve oplossingen stimuleren. Het wordt daardoor voor andere zorgpartners aantrekkelijker om oplossingen te bedenken die samen kunnen werken met de sensordata. En hoe meer partijen dit zullen doen, hoe goedkoper de oplossingen kunnen worden. De impact van wat Sensible doet, is groter dan productinnovatie. Door voor een open systeem te kiezen, stimuleren zij marktinnovatie en dus meer en betere oplossingen voor iedereen met diabetes.”
Wat wordt er in dit ZorgTech-innovatieproject gedaan?
De voucher van het ZorgTech-programma gaf Sensible de gelegenheid om de sensor onder vijftig gebruikers van diabetes type-II te testen en daarnaast een klinische trial onder veertig zwangerschapsdiabetici uit te voeren.
Bruines: “Ik vind het heel belangrijk dat we onze oplossing ook onder andere doelgroepen dan mensen met diabetes type-I testen. Ik was me hier eerst niet zo van bewust, maar door in dit project samen te werken met Reinier MDC zie ik nu daarvoor de mogelijkheden. Er is momenteel veel aandacht voor leefstijlgeneeskunde. Diabetes type-II, anders dan diabetes type-I, is omkeerbaar. Dit betekent dat patiënten met de juiste leefstijlaanpassingen van de ziekte kunnen afkomen. Makkelijk beschikbare glucosedata uit een meer verbonden sensor kan hen daarbij helpen.”
Frans van der Horst, klinisch chemicus bij Reinier MDC en Eva Ebbing, klinisch chemicus in opleiding, coördineren het klinisch onderzoek naar zwangerschapsdiabetes in het Reinier de Graaf Gasthuis. Ebbing: “Voor zwangere vrouwen is het heel onaangenaam in het ziekenhuis nuchter te moeten wachten, 75 gram suiker op de nuchtere maag te moeten innemen en vervolgens twee uur te moeten wachten voor de bloedafnames. In ons onderzoek wordt gekeken of de metingen met idi betrouwbaar genoeg zijn om dit zelfstandig vanuit huis te doen. Het uiteindelijke doel is de onaangename suikertest te vervangen door zo’n CGM in de thuissituatie.”
Van der Horst: “Voordat je een nieuw medische apparaat kunt gebruiken, moet dit voldoen aan strenge Europese regelgeving.” Ebbing “Tot nu toe heb ik me in dit project vooral bezig gehouden met het verzamelen van gegevens die nodig zijn om goedkeuring van de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek te krijgen om met het klinisch onderzoek te kunnen starten. Deze studie kan een grote bijdrage leven aan het product gecertificeerd op de markt te krijgen. Dat begint met veel deskresearch, contracteren en gesprekken met juristen. We kunnen hier echt van toegevoegde waarde zijn op het werk dat Tim Bruines doet. Dit is waar onze expertise ligt.”
Van der Horst: “Geen enkele startup heeft de ervaring en mankracht om zelf efficiënt door dit stuk van het wetenschappelijk onderzoek heen te komen. Het is een hoop papierwerk. Dit staat veel technologische innovatie in de weg.”
Wat is er mogelijk en nodig om deze innovatie tot een succes te maken?
van Herpt: “Ik hoop dat deze innovatie voor meer marktwerking zorgt. Er zijn zoveel mensen met verschillende typen diabetes en het aantal neemt alleen maar toe. Hoe fijn is het als er personalisatiemogelijkheden zijn en je zelf betaalbare keuzes kunt maken die bij jou passen. Er zijn 42 factoren die je bloedglucose beïnvloeden zoals proteïne, medicatie, slaap. Ik zie zoveel innovatiemogelijkheden voor me als ik meer inzicht krijg in en controle over die factoren en dit kan combineren met mijn continue glucosemetingen.”
idi wordt op dit moment getest in besloten trials. De resultaten van de klinische trial worden deze maand verwacht. Sensible past het ontwerp iedere twee maanden aan op basis van de onderzoeksinzichten.
Van der Horst: “Innovatie kan niet zonder onderzoek. Omdat wij kennis hebben over de praktische toepassing en startups over technologische ontwikkelingen, streeft ons ziekenhuis actief naar samenwerking met startups. Dit soort onderzoek kan niet zonder (financiële) ondersteuning en niet zonder een goede onderzoeksomgeving binnen het ziekenhuis. Om die reden zetten we hier komende tijd sterker op in. Hierbij willen we ook kijken naar zorglogistiek en toepassing van artificiële intelligentie en robotisering. Het komt de patiënt ten goede als we dit soort cross-overs maken”.
“Veel aanbieders van diabeteshulpmiddelen benutten de mogelijkheden van een vrije en veilige uitwisselbaarheid van gegevens nog onvoldoende, omdat het verdienmodel onduidelijk is. De overheid gaat met het concept van een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) uit van de interoperabiliteit van data, besloten systemen staan deze ontwikkeling in de weg. Het mooie van devices zoals Sensible is dat de gebruiker zelf kan besluiten hoe deze worden benut in handige en gebruiksvriendelijke toepassingen. Ik denk dat dit open principe extreem belangrijk is om de zorg efficiënter en beter te maken. Nu gebeuren er dingen dubbel, worden er dingen niet gedeeld.”
Doordat de micronaald van deze sensor kan worden vervangen door een andere micronaald, waarmee bijvoorbeeld een combinatie met insuline en lactaat in het bloed gemeten kan worden, kunnen in de toekomst wellicht nieuwe toepassingen worden ontwikkeld. Bijvoorbeeld het personaliseren van leefstijladviezen.”
Op dit moment is het gebruik van idi vooral onderzocht onder mensen met diabetes-type-I. Bruines: “Hoe meer verschillende typen zorgpersoneel en mensen met diabetes we bij ons onderzoek kunnen betrekken, hoe groter de kans op een succesvolle en brede implementatie. Daarnaast zou het fantastisch zijn om samen te werken met verzekeraars vanuit de gedachte dat met idi hoge zorgkosten in de toekomst kunnen worden voorkomen.”
De publieke releasedatum van idi staat gepland voor 2024. De feiten en cijfers uit deze story zijn afkomstig van het Diabetes Fonds, quotes zijn gebaseerd op persoonlijke interviews met de betrokkenen bij het project.
