“De COVID-Box laat zien dat de Medical Delta visie klopt”

Thuis de gezondheid van hartpatiënten in de gaten te houden met thuismeetconcept The Box werkt net zo goed als traditionele bezoeken aan de polikliniek, zo maakte Medical Delta partner het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) vorige maand bekend. Dat de werking van The Box wetenschappelijk is bewezen, is goed nieuws voor een ander concept dat het LUMC eerder die maand in rap tempo introduceerde: de zogeheten ‘COVID-Box’.

We spraken dr. Onno Teng van het LUMC over een noodgreep die een blijvertje kan worden. “Voor de gezondheidszorg is techniek de weg voorwaarts.”

Hoe kwamen jullie op het idee van de COVID-Box?

Het thuismonitoringsconcept The Box is inmiddels enkele jaren actief. Patiënten van het Hart Long Centrum Leiden krijgen na een ingreep een doos met meetapparatuur mee naar huis. Artsen van het LUMC kunnen van afstand hun patiënten monitoren en consult geven, waardoor veel vervelende en tijdrovende bezoeken aan de polikliniek achterwege gelaten kunnen worden. Ook het Niercentrum werkt met een soortgelijk concept en ziet goede resultaten.

De eerste golf van coronapatiënten vroeg het uiterste van de capaciteit van het LUMC. Niet alleen op de Intensive Care, ook in de klinische afdelingen liep de druk op. Gaandeweg leerden we steeds meer van de ziekte en zagen we bijvoorbeeld dat coronapatiënten die in eerste instantie niet opgenomen hoefden te worden, ineens een flinke terugval kregen en alsnog in het ziekenhuis belandden. Bij andere patiënten zagen we juist een snel herstel. Door dit grillige verloop van de ziekte en de positieve ervaringen met The Box, dachten we aan thuismonitoring. Met de COVID-Box kunnen we mensen die ineens verslechteren, tijdig naar het ziekenhuis halen. En patiënten die opknappen, kunnen eerder naar huis om daar verder te herstellen. Met thuismonitoring kunnen we hen vervolgens op afstand begeleiden.

Hoe werkt het concept?

Patiënten bij wie corona is vastgesteld en de ziekte dusdanig verloopt dat ze thuis kunnen blijven, krijgen apparatuur mee zoals een saturatiemeter, thermometer en bloeddrukmeter. Een zorgprofessional belt dagelijks met de patiënt voor consult en neemt de gemeten waarden door. Dit wordt minimaal 14 dagen gedaan.

Dat klinkt simpel. Werkt het ook zo makkelijk in de praktijk?

Het lastigste is om zowel patiënten als artsen in korte tijd digitaal te ‘onboarden’ en op een goede manier metingen en videoconsulten te laten verrichten. Gelukkig hebben we veel geleerd van de eerdere Box-concepten waardoor we patiënten en behandelaars snel aan de slag kregen. Mensen kunnen heel veel zelf, ook ouderen en ook als je ziek bent. Inmiddels zijn er al meer dan honderd COVID-Boxen uitgedeeld en tot dusver is het alle patiënten gelukt ermee aan de slag te gaan. De eerste reacties van patiënten en dokters zijn positief.

Waarin verschilt de COVID-Box van eerdere Boxen?

Allereerst de gebruiksduur. De Box voor hartpatiënten monitort voor langere tijd, terwijl de meeste coronapatiënten na enkele dagen of weken genezen. Wanneer een patiënt volledig is hersteld, wordt de apparatuur teruggebracht en gesteriliseerd. Wat specifiek geldt voor de COVID-Box is dat corona zich vaak niet beperkt tot één patiënt in een huishouden. Wanneer gezinsleden ook besmet blijken, kunnen we hen - soms onbedoeld - ook meteen monitoren.

Leiden de metingen ook tot nieuwe inzichten over het ziekteverloop?

De COVID-Box is in eerste instantie uit nood geboren. We zagen een enorm capaciteitsprobleem op ons afkomen en hebben de bewezen methodiek van thuismonitoring toegepast om de eerste piek op te vangen. Tot dusverre hebben alle gebruikers van de COVID-Box toestemming gegeven dat we analyses mogen maken van de metingen. Nu het aantal gevallen afneemt, hebben we de tijd om van de informatie van de COVID-boxen te kunnen leren. Er is veel bekend over hoe de corona infectie zich in het ziekenhuis en op de intensive care gedraagt, maar het is veel minder bekend hoe het patiënten met deze ziekte thuis vergaat.

Kan de COVID-Box ook voor andere ziekenhuizen uitkomst bieden?

We merken dat veel ziekenhuizen het nut ervan inzien. Daarbij is het wel goed om te beseffen dat er meer bij komt kijken dan wat meters uitdelen. Je moet ook het doel van de COVID-box scherp voor ogen hebben want het is niet nuttig om alle Nederlanders zomaar een COVID-Box geven. Het is in eerste instantie vooral bedoeld om de capaciteitspiek in ziekenhuizen op te kunnen vangen. Professionele begeleiding, het maken van goede medische interpretaties van de verkregen data en regelmatige videoconsulten van artsen zijn noodzakelijke elementen. Laten we vooral niet vergeten dat we de COVID-19 ziekte nog onvoldoende kennen, daarom is en blijft dagelijks contact met zorgprofessionals nodig.

In de 1,5 meter samenleving is thuismonitoring misschien wel de enige manier om goede ziekenhuiszorg snel te kunnen opschalen.

Al vóór de coronacrisis ging het erom de juiste zorg op de juiste plek te bieden. De proof of concept van de COVID-Box is dat het heel goed geschikt is om als virtuele perimeter van een ziekenhuis te gebruiken. In die perimeter kan je met de juiste 'tools in the box' goed bepalen wie de zorg van het ziekenhuis echt nodig heeft. Omdat voorlopig de 1,5 meter samenleving ook in ziekenhuizen de nieuwe werkelijkheid is, is thuismonitoring misschien wel de enige manier om goede zorg snel te kunnen opschalen.

Welke hobbels zijn er nog voor een bredere uitrol?

Aan de kant van patiënten zijn er weinig drempels, zij worden heel snel digitaal aan boord getrokken. Voor artsen vraagt het een andere manier van werken. Je ziet je patiënten minder vaak in de polikliniek en de metingen en videoconsulten gaan in de weekenden gewoon door, waardoor de planning verandert.

De grootste hobbel is de financiering. De eerste honderd COVID-Boxen hebben we zelf bekostigd - we moesten wel om de ziekenhuiscapaciteit behapbaar te houden. De eerste besmettingsgolf vroeg veel flexibiliteit bij zorgverleners. We moeten ervoor zorgen dat die flexibiliteit ook bij de financiering van zorg ontstaat. De financiering van ons zorgstelsel is nog niet bedacht op acute crisissituaties waarin snelheid cruciaal is.

We gaan nu met meerdere partijen om tafel om te kijken hoe we kunnen opschalen. Studenten van de Medical Delta opleiding Klinische Technologie hielpen met de uitrol. We voeren ook gesprekken met Medical Delta National eHealth Living Lab (NeLL) om op te schalen. En met zorgverzekeraars voor de financiering.

Welke inzichten uit de afgelopen periode neemt u mee?

De COVID-Box laat zien dat de visie die Medical Delta al jaren uitdraagt, klopt: voor het opschalen van de zorg is de weg voorwaarts met techniek. Deze visie komt nu versneld tot uiting. Als we de toenemende zorgvraag willen beantwoorden, is er geen weg terug. We moeten dat doen met techniek en met e-Health.