Grote subsidie voor artroseonderzoek

Prof. dr. Sita Bierma-Zeinstra (Erasmus MC), Medical Delta hoogleraar prof. dr. ir. Jaap Harlaar (TU Delft, LUMC en Erasmus MC) en dr. Edwin Oei (radiologie Erasmus MC) ontvangen een subsidie van € 950.000,- van ZonMW. Met dit geld willen ze een methode ontwikkelen waarmee ze de krachten in het gewricht tijdens lopen en andere bewegingen bij een patiënt met artrose precies in kaart brengen.

Het onderzoek is gelinieerd aan het wetenschappelijke programma Medical Delta: Improving Mobility with Technology, waarvan Bierma en Harlaar Scientific Leader zijn.

De eerste fase van het samenwerkingsproject behelst de bouw van een bewegingslaboratorium met daarbij een röntgenapparaat. “Dit wordt een bijzondere techniek die nog niet in Nederland beschikbaar is,” belooft mede-onderzoeker dr. Edwin Oei (Erasmus MC). “Met innovatieve technieken brengen we precies in beeld waar de knie wordt belast tijdens het bewegen. We doen dat met een lage dosis röntgenstraling die de knie van twee kanten in beeld brengt, dit heet ‘biplanaire fluoroscopie’. Met een speciale techniek kunnen we over die bewegende beelden een MRI-scan van de knie leggen, zodat we een gedetailleerd, driedimensionaal bewegend beeld krijgen van het gewricht.”

Door die beelden te koppelen aan een biomechanische analyse is te zien welke krachten er inwerken op het kraakbeen. Bierma-Zeinstra: “Hoe trekken pezen en spieren aan het gewricht, welke invloed heeft de meniscus? Plus, zijn er krachten te ontdekken die een negatieve invloed hebben op het kraakbeen? En als dat zo is: zijn er therapieën te bedenken die dat proces positief beïnvloeden? Denk bijvoorbeeld aan oefentherapie, een operatie of bepaalde braces.”

Artrose

In Nederland hebben ongeveer 700.000 mensen last van knie-artrose. Die kan worden veroorzaakt door knietrauma, overgewicht, overbelasting door werk of sport, standsafwijkingen, erfelijkheid, ontstekingen, maar ook door een combinatie daarvan. Door een aantal van deze factoren kan de biomechanica van een gewricht veranderen en het artroseproces negatief beïnvloeden. Door al in een vroeg stadium vast te stellen of een afwijkende biomechanica van invloed is bij de patiënt, hopen artrose hoogleraar Sita Bierma-Zeinstra, radioloog Edwin Oei en hoogleraar klinische biomechanica Jaap Harlaar te kunnen bepalen of er behandelingen aangrijpend op de biomechanica, specifiek voor elke patiënt, mogelijk zijn om verergering van de artrose te voorkomen.

Fase twee

Fase twee van de studie behelst een onderzoek onder zestig patiënten met beginnende artroseklachten. “Deze mensen hebben nog maar kort pijn en op röntgenfoto’s is nog niet veel artrose te zien. We laten deze mensen, voorzien van allerlei sensoren, lopen op een loopband, en doen daarbij alle eerder genoemde beeldvorming en krachtmetingen. Dus met hoeveel kracht komen ze neer op de loopband waarop ze lopen. Wat gebeurt er als ze springen, als ze gaan zitten en opstaan?”

Als alle beelden van de proefpersonen zijn geanalyseerd, kunnen de onderzoekers de negatieve krachten die de artrose mogelijk verergeren in kaart brengen voor elke patiënt.

Na twee jaar gaan worden opnieuw metingen gedaan om te controleren of de bevindingen juist zijn geweest, door na te gaan of juist daar waar in het gewricht de negatieve krachten aangrijpen het gewricht achteruit is gegaan. “Ondertussen maken we computermodellen waarmee we kunnen nagaan hoe bepaalde behandelingen deze negatieve krachten zouden kunnen tegengaan. Na twee jaar kunnen we veelbelovende behandelingen gaan testen op de patiënten bij wie deze negatieve krachten aanwezig zijn.”

Kenmerkend is de interdisciplinaire aanpak van artrose. “Nergens in de wereld wordt in een medisch centrum door zoveel disciplines intensief samengewerkt om alle processen die gepaard gaan met artrose, te ontrafelen,” zegt Bierma-Zeinstra. “Huisartsgeneeskunde, orthopedie, radiologie, interne geneeskunde, epidemiologie, reumatologie, revalidatie: ze werken allemaal samen in verschillende onderzoeksprojecten.”

Dit artikel is eerder gepubliceerd op Amazing Erasmus. Je leest dat uitgebreidere artikel hier.