Interview ScienceGuide: Universiteiten en hogescholen zijn complementair in de Medical Delta

Vanuit je eigen koker kun je niet innoveren, zegt Marleen Goumans, directeur Kenniscentrum Zorginnovatie en lector Samenhang in de Ouderenzorg van Hogeschool Rotterdam. In een interview in ScienceGuide legt zij samen met Gertine van der Vliet uit hoe de vier hogescholen in de Medical Delta samenwerken met zorginstellingen, het bedrijfsleven en universiteiten, om technologische ontwikkelingen in de zorg aan te jagen en zorginnovaties sneller toe te passen in de praktijk.

De hogescholen in de Medical Delta - Hogeschool Leiden, Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Inholland en de Haagse Hogeschool - werken onderling samen met zorginstellingen, het bedrijfsleven en de Erasmus Universiteit, de Universiteit Leiden en de Technische Universiteit Delft. Marleen Goumans, directeur Kenniscentrum Zorginnovatie en lector Samenhang in de Ouderenzorg aan de Hogeschool Rotterdam, en Gertine van der Vliet, directeur en bestuurder van Medical Delta leggen in een interview in Science Guide uit wat zij precies gaan doen.

Wij proberen de positie van hogescholen steeds te verbeteren

Marleen Goumans legt uit waarom zij betrokken is bij Medical Delta. “Wij zijn als hogescholen een hele tijd geleden toegetreden tot het netwerk van Medical Delta omdat wij willen bijdragen aan de doelstelling van Medical Delta met ons praktijkgericht onderzoek en vanwege de interessante samenwerkingspartners voor ons onderwijs en ons onderzoek. Wij proberen de positie van hogescholen binnen dit samenwerkingsverband steeds te verbeteren.”

Gertine van der Vliet legt uit hoe belangrijk het is dat bij zorginnovaties alle denkbare maatschappelijke partners betrokken worden. “Het werkgebied van de Medical Delta strekt zich uit van Rotterdam, regio Leiden, Delft en Den Haag. Daarbinnen ontwerpen wij samenwerkingen met als doel om technologische oplossingen voor de zorg te bedenken. Dat zijn oplossingen die echt werkbaar zijn, dat kunnen kennisinstellingen niet alleen. Daarbij zoeken ze samenwerking met ziekenhuizen, met huisartsen en andere zorgverleners, en ook met bedrijven.”

Om die samenwerking verder gestalte te geven werkten de vier hogescholen al samen in een onderzoeksprogramma Vitale Delta en zijn recent vier nieuwe living labs gestart, waarmee het totaal op tien komt. Van der Vliet: “De living labs zijn experimenteerruimtes. Dan moet je denken aan MKB-bedrijven of start-ups die zorgtechnologische innovaties ontwikkelen en willen testen in de praktijk. Zo is er een bedrijf dat een matras heeft ontwikkeld met sensoren waardoor sneller duidelijker wordt wanneer een patiënt doorligplekken krijgt.”

De Rotterdamse lector Goumans vult aan dat al deze bedrijfjes innovatie in de zorg aanjagen door samen met de hogescholen, universiteiten en natuurlijk de praktijk te ontwikkelen en te testen. “Het gaat veelal om bedrijfjes die innovaties willen vermarkten. Zij proberen binnen de Medical Delta-context te kijken of hun product werkt bijvoorbeeld in een ziekenhuis of in de ouderenzorg. Soms moeten die innovaties ook verder doorontwikkeld worden, dan is het een co-creatie van medisch- en zorgpersoneel en marktpartijen, samen met bijvoorbeeld de TU-Delft of bepaalde zorgopleidingen en technische opleidingen van de hogescholen. Er zijn ook zorginnovaties die in eerste instantie ontwikkeld worden door de hogescholen samen met de zorgpraktijk en soms met de universiteit, waarbij het bedrijfsleven gaat participeren in de fase wanneer er marktpotentieel blijkt te zijn”.

Studenten moeten leren buiten de eigen koker te kijken

Goumans vindt deze samenwerkingen zo interessant omdat zorg en technologie bij elkaar gebracht worden. “Die samenwerking is voor ons superbelangrijk. In die living labs komen twee domeinen samen. Namelijk het zorg- en het technische domein. Dat is voor ons als hogescholen super interessant, omdat wij ook de studenten leren dat je vanuit je eigen koker – of het nu de technische- of de zorgkoker is – niet kan innoveren. Die zorgprofessional moet goed kunnen spreken met een ingenieur  en vice versa. Het is ook een prachtige plek om onderzoek te doen. Maar ook om studenten een contextrijke leeromgeving te bieden.”

De samenwerking is voor ons superbelangrijk. In die living labs komen twee domeinen samen. Namelijk het zorg- en het technische domein

De living labs onder regie van Medical Delta zijn nog niet zo lang operationeel, maar Goumans heeft een hoopvol beeld bij hoe die er over vijf jaar uitzien. “In mijn ideale plaatje hebben hogescholen dan samen met andere partners het idee van die contextrijke leeromgeving. Dat is dan een hele gewone manier geworden voor onze studenten, maar ook voor onze onderzoekers, om leren, onderzoeken en innoveren met elkaar te verbinden waarderen. En van daaruit zijn we ook een heel zichtbare partner, niet alleen voor het bedrijfsleven maar ook zeker voor de zorgpraktijken. Die dan met vragen naar ons toe kunnen komen of iets anders of beter kan. Zodat je ook echt maatschappelijke waarde hebt als onderzoeks- en opleidingsinstituut.”

Hogescholen zijn goed in praktijkgericht onderzoek

Gertine van der Vliet wil met deze interdisciplinaire samenwerking er vooral voor zorgen dat de samenwerking tussen hogescholen en universiteiten nog beter wordt de komende jaren.

“Waar ik over vijf jaar wil staan met de livinglabs is dat er een brug is geslagen naar de academische kennisinstellingen. Want de hogescholen zijn van oudsher heel goed in het praktijkgerichte onderzoek. De universiteiten zijn meer gericht op het langjarige en fundamentele onderzoek. Die twee kunnen echt meerwaarde aan elkaar ontlenen.”

Als voorbeeld noemt de bestuurder van Medical Delta de ontwikkelingen rondom e-health. “Dat is echt ook een nieuwe ontwikkeling in de maatschappij. We moeten meer focussen op preventie, in plaats van dat je zorg achteraf gaat vergoeden, wil je eigenlijk gezond gedrag vooraf belonen. Voordat je weet hoe je moet interveniëren op gedrag is jarenlang onderzoek nodig. Om het vervolgens in een e-health app te kunnen laten landen.”

Universiteiten en hogescholen zijn complementair

Goumans ziet ook dat hogescholen en universiteiten op dit punt elkaar aanvullen. “Wat je bijvoorbeeld kan doen vanuit een hogeschool is om samen met professionals en met ouderen te kijken hoe zo’n app op een zinvolle manier kan worden geïntegreerd in de dagelijkse praktijk; op een manier dat het ook werkt. We kunnen als hogeschool ook nog onderzoeken wat andere toepassingscontexten zijn en welke aanpassingen dat vergt. Universiteiten en hogescholen werken overigens op deze manier al heel erg samen, ze zijn complementair.”

Volgens Gertine van der Vliet is het niet eenvoudig om als living lab toe te treden tot de Medical Delta; je moet aan strenge voorwaarden voldoen. “Je krijgt niet zo maar het label Medical Delta living lab wil ik wel benadrukken. Er zijn heel veel partijen die zichzelf een living lab noemen. Bij ons gaat het echt om de samenwerking tussen de domeinen. Iemand uit het zorgdomein en de technologie en met partners uit het veld en bedrijven. Je moet aannemelijk kunnen maken dat je jezelf kan terugverdienen.”

Van der Vliet legt uit dat de commissie onder leiding van oud-bestuursvoorzitter van de Erasmus Universiteit Kristel Baele die deze plannen beoordeelde ontzettend onder de indruk was van de structuur en de plannen die zijn ingediend.”

Naar de website van Science Guide