Jan Carel Diehl: 'We hebben zorg nodig, terwijl we moeten zorgdragen voor onze omgeving.'

Medical Delta hoogleraar prof. dr. ir. Jan Carel Diehl (TU Delft) hield afgelopen vrijdag zijn oratie. Hij combineert oplossingen voor de gezondheidszorg met zorg voor onze planeet. Zijn vele projecten maken impact van Rotterdam tot Sub-Sahara Afrika.

Jan Carel Diehl is naast Medical Delta hoogleraar ook een van de programmaleiders van het Medical Delta Programma ‘Duurzame ziekenhuizen – van wetenschap naar praktijk’. Dit interview verscheen eerder op de website van Industrieel Ontwerpen van TU Delft (tekst: Bregt Timmerman).

Je bent op hetzelfde jaar geboren als de oprichting van de IO faculteit. Waarom koos je voor designstudies?

Op de middelbare school was ik goed in natuurkunde. Dus van thuis uit stond mijn toekomst al vast, ik zou elektrotechniek studeren in Twente. Maar ik had meer interesses. Schetsen, modellen tekenen in de academieklas. En ik was vrijwilliger bij het schooltheater. Een combinatie van creativiteit en techniek dus, en dat vond ik bij IO in Delft. Ik kreeg thuis eerst niet goed uitgelegd dat ik ‘industrieel ontwerpen’ zou gaan studeren, maar voor mij was het gelijk raak. Hier kan je met je verbeelding werken, verhalen creëren én ze in de praktijk omzetten.

Je hebt een bijzondere interesse voor gezondheidszorg in Sub Sahara Afrika. Waar komt die vandaan?

In Nederland zijn er veel onderzoekers en ontwerpers voor relatief kleine problemen. In Sub Sahara Afrika vind je die veel minder, terwijl de uitdagingen en mogelijkheden er gigantisch zijn.

We weten eigenlijk nog niet zoveel over hoe de mensen in deze gebieden leven. Wat is hun zorgpad? Wat kan er lokaal geproduceerd worden? Als ontwerper krijg je er veel ruimte om problemen goed in kaart te brengen en vervolgens interventies te ontwikkelen om de situatie te verbeteren. 

Ik heb voorheen aan een aantal andere maatschappelijke uitdagingen gewerkt tot ik echt bij gezondheidszorg uitkwam. Zoals zonne-energie, sanitatie in sloppenwijken en clean cooking. Veel mensen koken met biomassa, waarbij ze smerige rook binnenkrijgen. Hoe kan je dit voorkomen? 

Ik begon te beseffen dat we in die regio veel mooie dingen rond health konden doen. Daarnaast kan ik rekenen op een heus ecosysteem rond health aan de TU Delft. TU Delft Global Initiative bijvoorbeeld, dat onderzoekers die in Sub Sahara Afrika dingen willen doen, samenbrengt en ondersteunt. Zelf kan ik als designer ook wat bieden, al die mooie tech die aan de universiteit wordt ontwikkeld, vindt soms moeilijk de weg naar de samenleving. Een ontwerper kan hierbij faciliteren.

Tijdens je intreerede heb je het vaak over samenwerking met stakeholders. Wat maakt een designer zo goed in netwerken?

Eigenlijk ben ik van nature geen netwerker. Mijn vrijwilligerswerk bij het schooltheater was ook steeds achter de schermen. Zelfs een enkel zinnetje op het podium bleek geen groot succes. Maar al doende heb ik het wel geleerd. Zo ging ik onder meer na mijn studies meebouwen aan een startup rond sociale duurzaamheid in de VS. En op een dag werd ik er gevraagd om een presentatie te geven voor een groep mensen van de Verenigde Naties. Ik was compleet onervaren in contacten leggen, maar dat bleek helemaal niet erg. Het handige is dat de mensen uit zichzelf naar je toe komen wanneer je zelf op het podium hebt gestaan. Zo is het eerste contact makkelijk gelegd.