Nieuw onderzoek brengt passende behandeling van hartritmestoornissen met oorclip dichterbij

Voor het eerst hebben onderzoekers aangetoond dat een speciaal oorclipje invloed heeft op hartritmestoornissen. Een team van wetenschappers van het wetenschappelijke programma Medical Delta Cardiac Arrhythmia Lab maten significante veranderingen tijdens tien openhartoperaties. Hun bevindingen zijn deze maand gepubliceerd. De uitkomsten openen potentieel de deur voor bredere klinische toepassing.

Van zeker 373.700 mensen in Nederland is bekend dat ze boezemfibrilleren (ook wel atriumfibrilleren, AF) hebben. Voor veel mensen met langdurig bestaand AF is een effectieve behandeling niet mogelijk. Medicatie kan AF soms onderdrukken. In sommige gevallen helpt een ingreep zoals een ablatieprocedure, maar regelmatig komt het atriumfibrileren toch terug. Ook na een ‘reset’ via een elektrisch schok in het ziekenhuis, is het effect vaak tijdelijk.

Uit eerdere experimenten en onderzoeken komt naar voren dat een speciaal oorclipje soelaas zou kunnen brengen. Door elektrische signalen te geven via een clipje op het oor, kan door zogeheten nervus (zenuw) vagus stimulatie hartritmestoornissen worden behandeld. Bij vagus stimulatie wordt de hyperactieve toestand van het autonome zenuwstelsel verzwakt. Deze behandeling werkt echter niet voor elke patient met AF. Het is ook niet bekend welke effecten vagus stimulatie heeft op de elektrische geleiding van het hart. Om te weten hoe deze behandeling nu precies werkt en bij welke patiënten deze behandeling kan aanslaan, is kennis van vagus stimulatie over de elektrische werking van het hart nodig.

Onderzoekers van het wetenschappelijke programma Medical Delta Cardiac Arrhythmia Lab, waarin wetenschappers van onder andere Erasmus MC, TU Delft en Amsterdam UMC samenwerken, hebben nu voor het eerst de invloed van deze oorclipjes kunnen ‘vangen’.

Onderzoek tijdens openhartoperaties

Fundamenteel onderzoek naar hartritmestoornissen is lastig uit te voeren. Technici van de TU Delft hebben daarom speciale apparatuur ontwikkeld waarmee onderzoekers van Erasmus MC tijdens openhartoperaties metingen kunnen verrichten op het hart. Tijdens tien openhartoperaties in het Erasmus MC hebben zij de effecten van stimulatie doormiddel van de oorclipjes kunnen meten. Met analysemethoden van de TU Delft zijn vervolgens vergelijkingen gemaakt van hartritmes met- en zonder stimulatie.

De onderzoekers constateren dat er een zichtbaar effect was op diverse eigenschappen van de elektrische geleiding wanneer de nervus vagus werd gestimuleerd. In sommige patiënten waren gunstige effecten, in andere patiënten ongunstige effecten op de elektrische geleiding. Deze tegenstrijdige resultaten vormen mogelijk een verklaring waarom de behandeling niet bij iedereen werkt.

Het onderzoek geeft daarmee voor het eerst direct inzicht in de effecten van vagus stimulatie op de verschillen eigenschappen van de elektrische geleiding in de boezems van het hart.

Aanknopingspunten voor klinische toepassing

“Oorclipjes die elektrische signalen doorgeven, kunnen het zenuwstelsel als het ware kalmeren. Uit het onderzoek komt naar voren dat dit op verschillende manieren effect heeft op een hartritmestoornis,” zegt Medical Delta hoogleraar prof. dr. Natasja de Groot (Erasmus MC, TU Delft), een van de onderzoekers en Scientific Leaders van Medical Delta Cardiac Arrhythmia Lab. “Dat is een belangrijk aanknopingspunt, want het bevestigt wat al langer werd vermoed. Het wetenschappelijke bewijs dat we hiermee leveren, opent de deur naar nieuw onderzoek naar de doorontwikkeling en uiteindelijke invoering van potentiele behandelingen van de hartritmestoornis AF op maat.”

Lees hier de volledige publicatie in JACC: Clinical Electrophysiology

Deze studie is uitgevoerd door de onderzoeksgroepen van prof. dr. Natasja de Groot, dr. Yannick Taverne, dr. Robert van den Berg (Erasmus MC) en prof. dr. ir. Wouter Serdijn (Rui Guan, TU Delft, Medical Delta PhD-kandidaat)