Portret en video Lioe-Fee de Geus-Oei: “We doen het samen voor de patiënt”

Het onderzoek van prof. dr. Lioe-Fee de Geus-Oei levert waardevolle informatie op voor behandeling op maat bij kanker. Ze is nucleair geneeskundige en werkt met innovatieve molecular imaging technieken en ‘theranostics’, waarbij dezelfde set aan moleculen gebruikt wordt voor zowel diagnostiek als therapie. De Geus-Oei was al hoogleraar aan het LUMC en aan de Universiteit Twente. Als Medical Delta hoogleraar is zij nu ook benoemd aan de TU Delft.

“Praten met mensen uit andere disciplines maakt mij altijd enorm bescheiden, want dan valt het me op hoe anders zij tegen dezelfde materie aankijken en hoe ik verrast word door hun zienswijze.”

“De benoeming tot Medical Delta hoogleraar is voor mij een hele mooie erkenning dat het vakgebied nucleaire geneeskunde zich prachtig beweegt op de snijvlakken van geneeskunde, natuurkunde, scheikunde en farmacie,” vertelt Lioe Fee de Geus-Oei. “Onze staf en wetenschappelijke vereniging bestaat al jaar en dag uit deze mix van professionals en interdisciplinair samenwerken zit in onze haarvaten. Dat is één van de sterktes van ons vak en mag wat mij betreft altijd zo blijven.”

Met haar officiële aanstelling tot Medical Delta hoogleraar verwacht De Geus-Oei datgene wat ze al doet te intensiveren en voor de lange termijn te bestendigen. “Contacten leggen en data delen gaat makkelijker. Het loont de moeite om in elkaar te investeren en je kunt vertrouwen opbouwen in elkaars kennis en kunde. Deze samenwerking biedt zo verruiming van de onderzoeksmogelijkheden. Ik ben ontzettend blij hier onderdeel van te mogen zijn.”

Kun je kort vertellen wat jouw expertise is?

“Ons onderzoek focust zich op betere patiëntselectie bij het behandelen van kanker, met als doel dat patiënten alleen een bepaalde therapie krijgen waar ze ook daadwerkelijk baat bij zullen hebben. Medicijnen die je aan patiënten geeft, grijpen heel vaak aan op receptoren. Je weet echter niet of bij die specifieke patiënt die receptoren aanwezig zijn. Een biopt kan daar op een invasieve manier informatie over geven. Dit zegt echter alleen iets over één deelgebiedje van één enkele laesie op een bepaald moment in de tijd. Onze methode brengt het hele lichaam in beeld. Dit kan je herhalen op meerdere momenten gedurende het ziekteproces. Je kunt zo op een niet-invasieve manier alle laesies van het lichaam bekijken, meten of een specifieke patiënt goede expressie heeft en bepalen of die patiënt geschikt is voor een bepaalde therapie.

Therapie op maat kan hoge zorgkosten besparen wat voordelig is voor de hele samenleving. Voor de patiënt is het nog belangrijker dat je niet gaat behandelen met iets dat achteraf gezien niet goed is aangeslagen, en wel vervelende bijwerkingen heeft veroorzaakt. Door direct een effectieve therapie te geven, kun je de patiënt ook kostbare tijd besparen. Dit is nog niet op korte termijn mogelijk, maar het is wel onze horizon. We dragen kleine stapjes bij en staan daarbij op de schouders van vele onderzoekers die voor ons al vele stappen hebben gezet.”

Hoe is het om met iemand uit een hele andere discipline samen te werken?

“Praten met mensen uit andere disciplines maakt mij altijd enorm bescheiden, want dan valt het me op hoe anders zij tegen dezelfde materie aankijken en hoe ik verrast word door hun zienswijze. Daar kan ik heel erg van genieten. Deze kruisbestuiving verrijkt mijn denkkader én mijn wetenschappelijk kader. Als nucleair geneeskundige werk je met veel universiteiten en ziekenhuizen samen. Dat gaat heel natuurlijk want je hebt niet alle faciliteiten zelf in huis. Ook heb je elkaar nodig om voor onderzoek genoeg patiënten te hebben met een zeldzame aandoening. De grenzen tussen instituten, zowel medisch als technisch, vervagen. Ook op Europees niveau. Het gaat erom dat je de patiënt iets kan brengen dat ertoe doet.”

Wat is de tip voor een goede samenwerking?

“Mijn tip is: doe het vooral samen, écht samen. Waar ik een hekel aan heb in de wetenschap is ‘ieder voor zich en God voor ons allen’. Daar moeten we vanaf. Als je dingen samendoet, bereik je meer. Dat betekent bijvoorbeeld dat je niet op je data moet gaan zitten en dat iedereen die iets zinvols bij te dragen heeft mag meedoen. We doen het samen voor de patiënt.

Wat ook een positieve rol speelt bij samenwerken is het feit dat er steeds meer vrouwen in de top van de wetenschap meedoen. Er is verschil in emotie tussen mannen en vrouwen. Het gaat vrouwen er doorgaans niet om boven op de apenrots te zitten. Ik vind het belangrijk dat het glazen plafond verder wordt doorbroken, want we hebben meer vrouwelijk leiderschap nodig in de wetenschap.”

We moeten beter en meer werk leveren, met minder mensen. Daar is maar één oplossing voor te bedenken: gebruik maken van technologie.

Je bent ook betrokken bij de opleiding van klinisch technologen. Wat is hun rol in de gezondheidszorg van de toekomst?

“Onze veranderende en snel vergrijzende samenleving heeft grote impact op de gezondheidszorg. We moeten beter en meer werk leveren, met minder mensen. Hoe? Daar is maar één oplossing voor te bedenken: gebruik maken van technologie. Klinisch technologen zijn een resultaat van de samenwerking tussen medische en technische universiteiten. Zij zijn het soort professionals dat heel hard nodig is bij het implementeren van het groeiend aantal technologische innovaties in de zorg.

Toch kan de inbedding van deze beroepsgroep in de klinische setting nog beter. Om te beginnen zou het helpen als de overheid de specialisatie van klinisch technologen, analoog aan de opleiding tot medisch specialist, zou financieren. Verder is de financiële afhandeling van hun zorgactiviteiten nog niet goed geregeld. Daarnaast staat het functieprofiel van de klinisch technoloog nog niet standaard vermeld in de cao van academische ziekenhuizen. Ik hoop dat dit gaat veranderen en dat ik daar een katalyserende rol in kan spelen. Mijn inzet daarvoor is nu extra krachtig door mijn dubbele leerstoel aan de twee technische universiteiten die deze professionals opleiden.”

Door het werk van wie ben je echt verrast en waarom?

“Ik zou wel vier of vijf wetenschappers kunnen noemen door wiens werk ik gefascineerd ben. Maar als ik er eentje moet uitlichten, dan kies ik Dennis Schaart. Hij is verbonden aan de TU Delft. Met zijn onderzoek heeft hij ervoor gezorgd dat er betere detectoren voor TOF-PET en photon-counting CT zijn gekomen. De beeldkwaliteit van PET/CT scans is daarmee sterk toegenomen. Hij werkt ook nu aan meerdere potentieel betere technologieën. Dat zijn stuk voor stuk onderzoeken die mij interesseren en fascineren.”