Studie: Zonder commerciële waarde weinig kans op structurele inbedding zorginnovaties

Innovatie wordt vaak genoemd als een van de mogelijke oplossingen om de uitdagingen in de gezondheidszorg aan te pakken. Maar hoe groot de waarde van een innovatie voor gezondheid en maatschappij ook is, structurele inbedding van de innovatie blijft uit als het niet ook financieel rendabel is. Waardevolle innovaties komen daardoor onvoldoende tot wasdom.

Door de focus van financieringsmechanismen van commerciële waarde naar maatschappelijke waarde te verschuiven, de verspreiding van innovaties buiten de lokale zorgaanbieder te stimuleren en innovators te helpen om hun ideeën over te brengen, kunnen waardevolle zorginnovaties beter worden benut.

Dit concluderen Medical Delta PhD kandidaat Sanne Allers en haar collega’s van Erasmus School of Health Policy & Management in een publicatie die onlangs verscheen in Technology in Society en die voortkomt uit het wetenschappelijke programma Medical Delta's Journey from Prototype to Payment.

In de studie is onderzoek gedaan naar de rol van financieringsmechanismen in het proces van de ontwikkeling tot aan de implementatie van een innovatie, zoals ervaren vanuit het perspectief van innovators. De onderzoekers hebben een vergelijkende casestudy uitgevoerd van vier innovatieprojecten - twee met betrekking tot medische apparatuur en twee met betrekking tot gezondheidsinformatietechnologieën.

Financiering belemmerende factor zorginnovaties

Innovatieve producten kunnen weliswaar aanzienlijke potentie voor maatschappelijke en gezondheidswaarde hebben, maar zolang ze een beperkte commerciële waarde hebben is de kans klein dat ze structureel in de praktijk zullen worden ingebed, of zullen worden opgeschaald buiten de lokale zorgaanbieder.

De financiering belemmerde de voortgang van innovatieve producten bij elke stap in het innovatieproces, zo concluderen de onderzoekers. Dit belemmerende effect was het sterkst tijdens de implementatiefase. Een bepalende factor voor het wel of niet verkrijgen van voldoende financiering is het beeld over de commerciële waarde van een innovatief product, ofwel: ziet een potentiële financier er voldoende commerciële meerwaarde in?

Aansluiting bij bestaande (zorg)praktijk en eigenschappen innovators

Uit het onderzoek komen nog vier bepalende factoren naar voren die van invloed zijn op de voortgang van het zorginnovatieproces. Een daarvan is de mate waarin een innovatie aansluit bij de bestaande (zorg)praktijk. Ook de mate van toewijding, de verscheidenheid aan competenties en het sociaal kapitaal van de innovator spelen een grote rol.

Er is een aantal lessen voor beleid en praktijk waarvan de onderzoekers denken dat ze de kans vergroten dat innovaties met potentieel aanzienlijke waarde voor gezondheid en maatschappij wel wijdverspreide implementatie kunnen bereiken:

• verschuif de focus van financieringsmechanismen van commerciële waarde naar maatschappelijke waarde;
• ondersteun de verspreiding van innovaties buiten de lokale zorgaanbieder;
• help innovators om hun ideeën over te brengen.

Waardevolle innovaties onbenut

De onderzoekers bevelen aan dat de prikkels voor de ontwikkeling van innovaties met potentieel aanzienlijke waarde voor gezondheid en maatschappij worden vergroot, bijvoorbeeld door middel van subsidieverstrekking. Verder vinden waardevolle zorginnovaties nu vaak de weg niet naar de zorgpraktijk wanneer ze een sterke commerciële businesscase missen. Vanuit maatschappelijk perspectief is het noodzakelijk dat het evenwicht tussen commerciële waarde en maatschappelijke waarde wordt hersteld. Dit kan bijvoorbeeld worden gedaan door het stimuleren van op waarde gebaseerde contracten tussen zorgaanbieder en verzekeraar om de focus van bekostiging te verleggen van volume naar waarde.

Ook kan de inbedding en verspreiding van innovaties buiten de lokale zorgaanbieder worden bevorderd door innovaties makkelijker te laten aansluiten bij de zorgpraktijk en het zogeheten not-invented-here-syndroom aan te pakken. Het belangrijkste toelatingscriterium voor vergoeding vanuit het basispakket kan worden herzien van ‘standaard van wetenschap en praktijk’ naar ‘innovatief en met potentieel aanzienlijke maatschappelijke en gezondheidswaarde’. Bovendien zou de bereidheid tot verandering van zorgaanbieders kunnen worden gestimuleerd door hen meer financiële ruimte te bieden om in innovatieve producten te investeren – bijvoorbeeld door middel van publieke innovatiebetalingen via verzekeraars en het bieden van extra investeringspotjes die aanbieders naar eigen inzicht kunnen besteden.

Ten slotte kunnen innovators geholpen worden door hun competenties te helpen verbeteren en verbreden, bijvoorbeeld door middel van trainingen, en door hen netwerkmogelijkheden en een platform te bieden om innovatieve ideeën te delen, door middel van speciale evenementen.

Lees hier het volledige onderzoek