Tijdelijke behandeling vóórdat patiënten reuma krijgen geeft blijvende vermindering ziektelast

Patiënten die nog geen gewrichtsreuma hebben maar wel al een voorfase van de ziekte, hebben baat bij het eerder starten van de gebruikelijke behandeling. Dat schrijven onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) in The Lancet. Door methotrexaat tijdelijk in deze ‘pre-reumafase’ voor te schrijven, hebben patiënten langdurig minder gewrichtsontstekingen, pijn en fysieke beperkingen.

"Methotrexaat wordt momenteel pas voorgeschreven nadat de diagnose reumatoïde artritis, ofwel gewrichtsreuma, is gesteld," vertelt hoogleraar Reumatologie Annette van der Helm. "Eigenlijk is dat te laat, de ziekte is dan al chronisch." Door methotrexaat aan patiënten te geven die nog geen reuma hebben maar dit waarschijnlijk wel krijgen, hoopten de onderzoekers reuma te voorkomen, of de ziektelast te verminderen. 

Stap in de goede richting

De studie laat zien dat het krijgen van gewrichtsreuma niet volledig te voorkomen is door de vervroegde behandeling. Wel werd de diagnose door de behandeling uitgesteld. Daarnaast had de patiëntengroep die tijdelijk methotrexaat kreeg voorgeschreven blijvend minder last van pijn, ochtendstijfheid en belemmeringen in het dagelijks functioneren. Ook waren er op MRI-scans minder gewrichtsontstekingen te zien. "Ondanks dat reuma niet voorkomen werd, is dit wel een mooie stap richting het verminderen van de ziektelast voor deze patiëntengroep," zegt Van der Helm. "Bovendien is dit het eerste bewijs dat het zinnig kan zijn om de behandeling in de ‘pre-reumafase’ te starten."

Deze studie werd binnen Medical Delta uitgevoerd, met steun van ZonMw en ReumaNederland. Gedurende 8 jaar deden ruim 230 patiënten mee. "Zij hadden allemaal last van gewrichtspijn en gewrichtsontstekingen die op de MRI te zien waren en waarvan gedacht werd dat het een voorbode voor reuma was," zegt promovenda Doortje Krijbolder. Honderd procent zeker weten of iemand gewrichtsreuma ontwikkelt, dat doen reumatologen echter niet van te voren. Gedurende een jaar werden deze pre-reumapatiënten behandeld met methotrexaat of een placebo. Vervolgens werden ze nog een jaar gevolgd om te kijken of de effecten van de behandeling aanhielden. 

Optimale behandeling

Reumatoïde artritis is de meest voorkomende auto-immuunziekte wereldwijd. Bij deze ziekte keert het afweersysteem zich tegen de eigen gewrichten. Met de gebruikelijke behandeling kan de ziekte alleen worden onderdrukt. "Deze chronische ziekte is erg belastend in het dagelijks leven van patiënten en hun omgeving. Onze studie is een mooie stap richting preventie van gewrichtsreuma”, zegt Van der Helm. “Om volledige preventie te bereiken is het in de toekomst nodig om de moleculaire processen die verantwoordelijk zijn voor de chronische aard van deze ziekte beter te begrijpen." 

Lees het hele artikel in The Lancet. 

Deze studie is gefinancierd door ReumaNederland en ZonMw via het ZonMw programma Translationeel Onderzoek. ZonMw wil met dit programma de overgang van preklinisch naar vroeg-klinisch onderzoek versnellen, zodat kennis uit wetenschappelijk onderzoek eerder leidt tot concrete verbetering voor patiënten. ReumaNederland focust zich op vroege herkenning van reuma. Om zo te voorkomen dat beginnende reuma onherstelbaar en levenslange schade aanricht in gewrichten.