‘We hebben het niet alleen over de gezondheidszorg zelf, maar ook over de bredere sociale omgeving’

Hoe zorg je voor een gezonde samenleving? Een brede vraag die ook een brede aanpak vereist. In Zuid-Holland is zowel de problematiek als de kennis aanwezig. Het Healthy Society-programma beoogt die kennis te bundelen; de betrokken organisaties lanceerden daarvoor onlangs een strategisch plan.

Universiteiten en hogescholen weten elkaar steeds beter te vinden rond dit thema. Dr. Suzan van der Pas, lector Sociale Innovatie en Ondernemerschap aan de Hogeschool Leiden, is lid van het dagelijks bestuur van het Healthy Society-programma en legt uit dat de strategie is opgebouwd met vijf overkoepelende thema’s die onderling samenhang. Deze pijlers vormen de belangrijkste ‘drivers’ voor een gezonde samenleving, te weten:

• Gezond opgroeien en ouder worden vanuit een integraal perspectief. Dit thema richt zich op het vinden van integrale oplossingen voor leeftijdgerelateerde transities en gezondheidsproblemen voor verschillende leeftijdsgroepen.
• Duurzame zorg voor gezondheidsbevordering met geavanceerde datatechnologie. Dit thema focust op het gebruik van datatechnologie om patiënten meer regie over hun eigen zorg te geven en de efficiëntie van de zorgsector te verbeteren.
• Gepersonaliseerde oplossingen voor gezond gedrag. Hierbinnen worden kennis en expertise uit verscheidene disciplines gebundeld om inclusieve en duurzame interventies te ontwikkelen.
• Een gezonde fysieke en sociale leefomgeving voor iedereen. Doordachte stadsplanningen kunnen een sterkere sociale samenhang en gezondere gewoonten bevorderen.
• Inrichting en organisatie van een gezonde samenleving. Dit thema focust op de governance en inrichting van de zorg. Het bundelen van kennis uit diverse disciplines en het betrekken van burgers zijn hierbij cruciaal.

Binnen de vijf thema’s organiseren vertegenwoordigers van verschillende wetenschappelijke instituten en hogescholen, zoals de TU Delft, Erasmus Universiteit en Universiteit Leiden, zelfstandig activiteiten en evenementen.

Transdisciplinaire aanpak

Van der Pas benadrukt de grote potentie van de kennisinstellingen in Zuid-Holland. En ook het belang van transdisciplinaire samenwerkingen. "Alleen kun je het niet meer oplossen, de vraagstukken zijn te complex geworden. We noemen dat wicked problems. De integratie van wetenschappelijke kennis met praktische, professionele kennis van hogescholen en ervaringskennis van betrokken burgers is noodzakelijk om vooruitgang te boeken. Deze samenwerkingen verbinden theorie met praktijk en dragen bij aan de slagingskans van gezondheidsinitiatieven."

Het combineren van visies uit verschillende disciplines is cruciaal voor het aanpakken van complexe problemen in de publieke gezondheidszorg. Een voorbeeld is de verminderde fysieke activiteit van veel jongeren: bekend is dat dat grote gevolgen heeft later in het leven, maar hoe zorg je dat jongeren meer bewegen? "Daar moet niet alleen vanuit de medische wetenschap naar gekeken worden maar bijvoorbeeld ook vanuit de gedragswetenschappen, vanuit sociaaleconomisch perspectief en misschien zelfs door stedenbouwers. Die interdisciplinariteit is een belangrijk uitgangspunt van het Healthy Society-programma," aldus Van der Pas. "De vijf thema’s van de strategie omvatten brede onderwerpen; zo is er aandacht voor de levensloop en de omgeving, maar ook voor vernieuwing, innovatie en de organisatie van de zorg."

Het is belangrijk om ook informele vormen van zorg en ondersteuning beter te organiserenOok de governance en sturing van een gezonde samenleving komt in deze strategie aan bod. Wat wordt daarmee bedoeld? Van der Pas: "Feit is dat de zorgsector onder toenemende druk staat vanwege onder meer een tekort aan personeel. Het is daarom belangrijk om ook informele vormen van de zorg en ondersteuning beter te gaan organiseren. We hebben het dus niet alleen over de gezondheidszorg zelf, maar ook over de bredere sociale omgeving. Zo kan een seniorvriendelijke omgeving er bijvoorbeeld voor zorgen dat mensen langer thuis kunnen wonen. Het Kennisplatform Langer Zelfstandig Wonen heeft als doel om de stem van Leidse senioren te laten horen, bijvoorbeeld door participatie van senioren in Leiden bij wijkgerichte verbeteringen. Dit soort veranderingen in de organisatie van zorg en welzijn vereisen samenwerking met gemeenten, wooncorporaties, burgers en andere lokale belanghebbenden. En ook benutting van expertise in ruimtelijke inrichting, de leefomgeving van mensen, en nieuwe technologie."

Healthy Society in het kort

Het Healthy Society-programma is gericht op het bundelen van kennis tussen universiteiten, UMC’s, hogescholen en maatschappelijke stakeholders in Zuid-Holland. Het programma staat onder leiding van prof.dr. Andrea Evers van de Faculteit Sociale Wetenschappen bij Universiteit Leiden en is een samenwerking van Medical Delta en Leiden-Delft-Erasmus Universities. Er worden regelmatig bijeenkomsten georganiseerd en recentelijk is de white paper ‘Naar een gezonde samenleving voor iedereen’ uitgebracht. Deze is hier te downloaden.

Tekst: Renske Krijt
Dit artikel is eerder geplaatst in het LDE Magazine van oktober.