donderdag 10 april 2025
Een jaar geleden zijn de eerste Medical Delta lectoren benoemd: AnneLoes van Staa van Hogeschool Rotterdam en Erasmus Universiteit Rotterdam (ESHPM) en Sanne de Vries van De Haagse Hogeschool en het LUMC. Wat doen Medical Delta lectoren precies en wat hebben zij in het afgelopen jaar bereikt?
"Medical Delta hoogleraren en lectoren slaan een brug tussen onderzoek, onderwijs en praktijk in de gezondheidszorg’, legt Medical Delta bestuurder David de Glint uit. Dat zit bij lectoren in hun dna. Het onderzoek op hogescholen is vooral praktijkgericht onderzoek. Dat onderzoek is van hoog niveau, maar dat weet niet iedereen."
"Een eretitel", vindt Van Staa. "Vaak wordt bij implementatie gedacht in een rechte keten. Van Research & Development van een product of interventie, naar testen en dan naar de praktijk voor de toepassing. Vaak mislukt dat. Wij werken cyclischer en betrekken de gebruikers bij vernieuwingen en veranderingen in de praktijk. Wij zijn er dus niet voor het laatste stukje: alleen voor de toepassing in de praktijk."
"Co-creatie met de doelgroep en intermediaire gebruikers is voor ons vanzelfsprekend," vult De Vries aan. "Vanaf de start van het ontwikkelen van een innovatie tot aan de implementatie kijken we samen naar waar en hoe een product of dienst het beste kan worden geïmplementeerd. Dat nemen we bij het hbo eerder in het proces mee."
Wat doen Medical Delta lectoren anders dan ‘gewone lectoren’?
"We vertegenwoordigen Medical Delta, ook naar de hogescholen toe, onze collega’s," legt Van Staa uit. "Aan de andere kant vertegenwoordigen we de hogescholen binnen Medical Delta. We zijn naar twee kanten de ambassadeurs. Tussen universiteiten en hogescholen is er meer verbinding dan vijf jaar geleden, maar voor velen zijn we nog steeds een onbekende partner. Die processen gaan langzaam."
De Vries: "We willen universiteiten ook de ogen openen voor samenwerking met het mbo, waar we als hogescholen al meer mee samenwerken. Het mbo is voor sommige vakgebieden echt onbekend." Van Staa: "Voor technici op een universiteit is het gewoner om samen te werken met hbo en soms met mbo. Maar voor artsen bijvoorbeeld ligt dat anders. Medici weten vaak niet hoe hbo- of mbo-opleidingen verpleegkunde eruit zien. Daar is wel wat missiewerk te doen."
De Vries: "We agenderen ook. Thema’s als vitaliteit, preventie, en sport en beweging in relatie tot gezondheid brengen wij in vanuit het hbo. Langzaam zien we deze thema’s op de universiteiten ook in het onderzoeksprogramma en curriculum komen. In het hbo hebben we daarin al echt een traditie."
In 2025 zijn ook Suzan van der Pas en Robbert Gobbens benoemd tot Medical Delta lector.
Wat zijn jullie belangrijkste successen?
Van Staa: "De samenwerking tussen de hogescholen beschouw ik als de grootste winst van Medical Delta. Nog niet eens de toenadering tot het wo, maar vooral de samenwerking tussen hogescholen. Dat is voor ons de standaard geworden. Niet overal en altijd, maar wel vaak. De basis daarvoor is gelegd door Vitale Delta, een consortium van vier Zuid-Hollandse hogescholen met het doel de vitaliteit en fysieke, mentale en sociale gezondheid van jong tot oud te vergroten. Inmiddels is Vitale Delta niet alleen een SIA Sprong-programma, maar ook een wetenschappelijk programma van Medical Delta."
De Vries: "Door Vitale Delta en Medical Delta hebben we geleerd om samen te werken buiten je directe vakgebied. Binnen de vier hogescholen zijn er niet veel andere beweeg- of leefstijllectoren. Je zou dan kunnen denken dat er geen natuurlijke samenwerkingspartners zijn, maar door te gaan samenwerken met lectoren op het gebied van zelfmanagement of zorgtechnologie ontstonden juist heel interessante dwarsverbindingen. We zoeken steeds vaker naar hoe je elkaar kunt aanvullen."
Van Staa: "Ja, dat klopt. We kunnen in die samenwerking ook meer studenten bereiken. Dit soort samenwerkingen verhoogt onze slagkracht, ook binnen de hogescholen zelf. We kunnen veel meer verbindingen leggen dan alleen tussen gezondheidszorg en welzijn. Denk aan domeinen als logistiek, bouwkunde, kunst en techniek."
Het Franciscus ziekenhuis in Rotterdam kwam naar ons toe met de vraag samen te gaan werken aan verpleegkundig onderzoek. We hebben nu een gezamenlijk lectoraat opgezet. Dat zou een aantal jaar geleden niet zijn gebeurd.De Vries: "Ik ben er trots op dat we het praktijkgerichte onderzoek goed weten te verbinden aan het onderwijs. Ik denk bijvoorbeeld aan het BIBOZ-project. De opleidingen fysiotherapie, toegepaste psychologie, voeding en diëtetiek, communicatie en communication en multimedia design van Hogeschool Leiden, Rotterdam en De Haagse werken samen rond het thema in beweging blijven na een fysiotherapiebehandeling."
Van Staa: "Het onderwijs is ook veel meer verbonden geraakt met maatschappelijke vraagstukken dan voorheen. We leiden de professionals van de toekomst op. We zijn als lectoraten ook echt een partij geworden voor maatschappelijke vraagstukken. Het Franciscus ziekenhuis in Rotterdam kwam naar ons toe met de vraag samen te gaan werken aan verpleegkundig onderzoek. We hebben nu een gezamenlijk lectoraat opgezet. Dat zou een aantal jaar geleden niet zijn gebeurd."
De Glint: "Er gebeurt veel in samenwerking binnen en tussen de hogescholen. Healthy Society is ook een voorbeeld van succesvolle samenwerking tussen hbo en wo. Medical Delta subsidieert bijvoorbeeld het onderzoeksprogramma ‘Community-Up Plant-based Innovations for healthy Diets and new business Opportunities’ (CUPIDO) dat door De Haagse Hogeschool wordt geleid met LUMC Health Campus en Greenport West-Holland. Jongeren komen zelf met ideeën, bijvoorbeeld vanuit challenges, om hun voedingspatroon gezonder en meer plant-based te maken."
De Vries vult aan: "Het Medical Delta programma CUPIDO borduurt voort op de Food Boost Challenge, een participatieve aanpak die vanuit een Medical Delta living lab is ontstaan. Daarin werken studenten, docenten, onderzoekers, ngo’s en bedrijven in een experimentele omgeving samen aan het oplossen van een probleem. Inmiddels is er aan CUPIDO ook een PhD-traject en een universiteit verbonden."
Waar lopen jullie als Medical Delta lectoren tegenaan? Wat gaat minder goed?
Van Staa: "Medical Delta lectoren hebben een dubbele aanstelling, aan een hogeschool en aan een universiteit, met de bedoeling de samenwerking te vergemakkelijken en te verstevigen. Dat werkt bij de een beter dan bij de ander. Naast meer verbinding tussen onderzoeksactiviteiten van een hogeschool en een universiteit zou ik ook graag dubbelaanstellingen zien tussen hogescholen."
De Glint: "De strategische verankering van deze vorm van samenwerken is inderdaad een aandachtspunt."
Er zijn ingrijpende bezuinigingen aangekondigd voor het hoger onderwijs en in 2026 worden de gemeenten flink gekort door het Rijk. Wat betekent dit voor de toekomst van Medical Delta en de Medical Delta lectoren?
Van Staa: "Bij bezuinigingen is het op de hogescholen toch vaak de reflex om tijdelijke contracten niet verlengen en een vacaturestop door te voeren. Dat vind ik lastig. En voortzetting van Vitale Delta is ook niet vanzelfsprekend."
De Vries: "Bezuinigingen leiden ook tot reflectie en tot kansen. Het verhoogt de noodzaak om samen te werken rond het reduceren van gezondheidsverschillen in de regio maar ook rond de stijgende arbeidstekorten in de gezondheidszorg. Het kan niet zo zijn dat we daar door bezuinigingen niets meer aan doen. We kunnen nadenken over technologische oplossingen, maar ook meer opleidingsplaatsen, bij- of nascholing aanbieden, of nieuwe beroepen creëren. We moeten zoeken naar waar er ruimte zit, naar andere ingangen, naar andere samenwerkingspartners."
De Glint: "De financiering van Medical Delta is voor vijf jaar vastgelegd, tot 2028, maar de aangekondigde bezuinigingen zijn natuurlijk dramatisch voor de betrokken instellingen, het onderzoek en het onderwijsaanbod. Als de primaire partners, de kennisinstellingen, zeggen dat ze na 2028 moeten bezuinigen en er gaat een streep door een deel van de Medical Delta financiering vanaf dat moment, dan hebben we in de aanloop naar de nieuwe programmeringsronde een uitdaging. Ik redeneer het liefste vanuit de gedachte ‘met wie willen we samenwerken en waarom?’ om daar vervolgens de funding bij te gaan zoeken. De programma’s en living labs die we in de periode 2019-2024 financierden, hebben in die periode veel extra externe funding gevonden. De formule werkt. Er komen ook weer nieuwe kansen."
In 2025 zijn ook Suzan van der Pas en Robbert Gobbens benoemd tot Medical Delta lector.
Lees meer over het Medical Delta-lectoraat van Sanne de Vries en bekijk hieronder haar introductievideo:
Lees meer over het Medical Delta-lectoraat van AnneLoes van Staa en bekijk hieronder haar introductievideo:
Dr. AnneLoes van Staa is lector Transities in Zorg aan Hogeschool Rotterdam. Daarnaast heeft ze een aanstelling bij Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM). In 2019 kreeg ze de Deltapremie toegekend voor haar excellentie in de verbinding van praktijkgericht onderzoek, onderwijs en praktijk.
Dr. Sanne de Vries is lector Gezonde Leefstijl in een Stimulerende Omgeving aan De Haagse Hogeschool. Daarnaast is ze Associate Professor LUMC Health Campus, Department of Public Health & Primary Care en directeur van het Centre of Expertise Health Innovation aan De Haagse Hogeschool.
Drs. David de Glint is directeur-bestuurder van Medical Delta.
Tekst: Dorine van Namen; foto's: Guido Benschop; Frank de Roo.
