Medical Delta financiert pilotstudies vier talentvolle wetenschappers

Medical Delta stelt in totaal € 200.000,- beschikbaar voor projecten van vier talentvolle wetenschappers. Met deze financiering kunnen zij pilotstudies uitvoeren en daarmee hun wetenschappelijke carrière een impuls geven. Het doel van deze Medical Delta Talent Acceleration Call is om de kans op vervolgfinanciering te vergoten.

De jury was unaniem in de keuze voor de pilotstudies van dr. Kirby Lattwein (Erasmus MC), dr. Gertjan Lugthart (LUMC / Erasmus MC), dr. Janna Marie Bas-Hoogendam (Universiteit Leiden / LUMC) en dr. ir. Agustin Enciso-Martinez (per 1 februari LUMC). Hun onderzoeken komen ten goede aan meer inzicht en daarmee mogelijk betere behandelingsmogelijkheden van infecties in het hart, de erfelijke bloedziekte thalassemie, psychische aandoeningen en kankers detecteren uit bloedafname.

Kickstart voor vervolgonderzoek

Meer dan 350 wetenschappers werken binnen Medical Delta onder andere aan 15 interdisciplinaire wetenschappelijke programma’s op het snijvlak van Health & Technology. Deze onderzoeken dragen bij aan technologische oplossingen voor duurzame zorg. De toekomst van dit Medical Delta onderzoek is deels afhankelijk van het succes van nieuw onderzoekstalent. Voor beginnende wetenschappers is het relatief lastig om subsidies voor hun onderzoek te krijgen. Zij concurreren soms met gevestigde namen. Met de Medical Delta Talent Acceleration Call kunnen vier wetenschappers nu hun pilotstudies uitvoeren en daarmee de kans op financiering voor vervolgonderzoek vergroten.

“Het aantal aanvragen en de kwaliteit daarvan laat weer duidelijk de potentie zien die we als regio hebben,” zegt prof. dr. Frank Willem Jansen, voorzitter van Medical Delta. “De talent call voorzag overduidelijk in een behoefte. Het is goed dat we hiermee talent in de Medical Delta regio de ruimte kunnen geven hun pilotonderzoeken uit te voeren en daarmee een opstap kunnen geven naar een volgende fase in hun wetenschappelijke carrières in Medical Delta.” 

Gel tegen bacteriële infecties in het hart

Bacteriële infecties in het hart leiden tot mortaliteitcijfers van 40% in het eerste jaar tot 82% in vijf jaar. Dit komt doordat de bacteriën in veel gevallen een stolselachtige biofilm vormen die afschermt tegen antibiotica. Daardoor is chirurgische verwijdering van geïnfecteerde hartkleppen en weefsel vaak de enige behandelingsoptie, maar volledige verwijdering van de biofilm is vaak niet succesvol. Bovendien zijn de resterende biofilm en kunstmatige kleppen zeer vatbaar voor herinfectie.

Dr. Kirby Lattwein wil daar iets aan doen. In haar pilotstudie onderzoekt ze of een therapeutische gel de biofilms kan oplossen, waarmee de chirurg beter in staat is de infectie volledig te verwijderen tijdens de operatie. Deze gel wordt geactiveerd met geluidsgolven, zo is de hypothese. “Met de financiering van de studie, wil ik met mijn mede-onderzoekers de gel ontwikkelen en de werking ervan aantonen in een klinisch vertaalbare proof-of-concept,” zegt Lattwein. Met dit project hoopt ze de weg vrij te maken voor toekomstige financieringsmogelijkheden voor verder onderzoek. Het onderzoek heeft raakvlakken met het wetenschappelijke programma Medical Delta UltraHB.

Oorzaak afstoting na stamceltransplantatie bij erfelijke bloedziekte ontrafelen

Thalassemie is een ernstige erfelijke bloedziekte die leidt tot chronische bloedarmoede. Kinderen met ernstige thalassemie kunnen worden genezen met een stamceltransplantatie . Hierbij worden de zieke stamcellen vervangen door stamcellen van een gezonde donor. Helaas worden de gezonde stamcellen in een op de vijf thalassemie-patiënten afgestoten. Dan is een nieuwe transplantatie nodig. Dr. Gertjan Lugthart wil weten hoe dat komt, waardoor er manieren kunnen worden bedacht om afstoting te verminderen.

“In deze studie wil ik op een gedetailleerde manier bestuderen hoe stamcellen, jonge rode bloedcellen en immuuncellen zich ontwikkelen na stamceltransplantatie.  Als we beter begrijpen wat het mechanisme van afstoting van de stamceltransplantatie in deze groep thalassemie-patiënten is, kunnen we hier gericht op ingrijpen met medicijnen,” zegt Lugthart. Met een nieuwe techniek kan hij niet alleen voor elke cel afzonderlijk bepalen welke genen geactiveerd zijn en welke eiwitten tot expressie komen, maar ook zien of deze cel van donor of patiënt afkomstig is. “Door gedetailleerde analyses op bloed en beenmerg van thalassemiepatiënten met- en zonder afstoting van hun stamceltransplantatie hoop ik de oorzaak van afstoting te kunnen achterhalen.”

De voornaamste doelstelling van het pilot-project van Lugthart is het ontwikkelen en verfijnen van een nieuwe techniek om met hoge resolutie de afzonderlijke profielen van bloedcellen die afkomstig zijn van donor- en patiënt na hematopoëtische stamceltransplantatie (HSCT) te ontrafelen. Op basis van deze studie wil hij een beurs aanvragen voor vervolgonderzoek. Het onderzoek van Lugthart heeft raakvlakken met het wetenschappelijke programma Medical Delta AI for Computational Life Sciences.

Train your brain: innovatieve labopstelling voor real-time hersenonderzoek

Onder de noemer ‘train your brain’ wil dr. Janna Marie Bas-Hoogendam een labopstelling creëren in Zuid-Holland waarmee real-time fMRI-gebaseerde neurofeedback getest en doorontwikkeld kan worden. Deze nieuwe technologie maakt het mogelijk dat mensen gedurende een MRI-scan direct feedback krijgen over het functioneren van een deel van hun hersenen en daar direct naar kunnen handelen.

In haar onderzoek wil Bas-Hoogendam patiënten, artsen en de industrie betrekken om een methode te ontwikkelen die in de praktijk kan worden toegepast. Uiteindelijk hoopt ze daarmee behandelingen voor angststoornissen en andere psychische aandoeningen te helpen ontwikkelen. “Mijn pilotproject concentreert zich niet op een specifieke onderzoeksvraag, maar introduceert een nieuwe technologie en creëert een innovatieve labopstelling,” zegt Bas-Hoogendam. “Het is lastig om voor zo’n generiek voorstel financiering te krijgen. Met deze pilotstudie hoop ik een sneeuwbaleffect te creëren voor verder onderzoek, niet alleen voor mijzelf maar ook voor andere onderzoekers in de Medical Delta regio.”

Makkelijker kankers detecteren uit bloedafname

Bij het effectief behandelen en monitoren van kanker spelen biomarkers een belangrijke rol. In het afgelopen decennium zijn blaasjes die door kankercellen worden uitgescheiden (tdEVs) naar voren gekomen als een belangrijke biomarker. Dat betekent dat ze informatie bevatten over het moleculaire profiel van de tumor en de heterogeniteit en dynamiek tijdens de behandeling laten zien. Doordat de celblaasjes aanwezig zijn in lichaamsvloeistoffen zoals bloed, is het gemakkelijk om ze terug te vinden bij patiënten. De isolatie en karakterisering van dit type biomarkers blijft echter een enorme uitdaging, aangezien de blaasjes in de minderheid zijn ten opzichte van andere deeltjes met soortgelijke eigenschappen.

Het doel van het pilotproject van dr. ir. Agustin Enciso-Martinez is om de blaasjes selectief te isoleren uit het bloed van mensen met kanker door verschillende methoden te combineren. Uiteindelijk moet het makkelijker worden deze biomarker te gebruiken en zo cruciale informatie over de kanker te verkrijgen. “De resultaten van deze pilotstudie wil ik gebruiken voor het aanvragen van subsidieaanvragen zoals VENI en Gisela Their (LUMC) fellowship of KWF Young Investigator Grant,” zegt Enciso-Martinez. “Hiermee wil ik de klinische haalbaarheid en bruikbaarheid van de ontwikkelde methode aantonen.” Het onderzoek sluit inhoudelijk aan bij het wetenschappelijke programma METABODELTA: Metabolomics for clinical advances in the Medical Delta.  

De pilotstudies gaan allen begin volgend jaar van start. De resultaten worden over ongeveer een jaar verwacht.